“Hoe lang zal het nog duren voordat wij zulk nieuws op de radio kunnen brengen”, verzucht Refik. We zitten aan de ontbijttafel en hebben net op radio 1 gehoord dat in de Beekse Bergen een jong olifantje is geboren. Refik logeert bij ons, omdat hij als cameraman en fotograaf in zuidoost-Turkije onder moeilijke omstandigheden zijn werk doet. In een regio waar de kogels en bommen je letterlijk om de oren vliegen.
Stichting Röportaj wijdde er een debat aan, op de internationale dag van de persvrijheid. Refik Tekin en de Nederlandse fotograaf Evert-Jan Daniëls vertelden er over de omstandigheden die oorlogsjournalisten tegenkomen. Refik kreeg in januari een kogel in zijn been, toen hij burgers filmde die een doodgeschoten familielid van de straat wilden halen. In totaal vonden 2 mensen de dood, 10 raakten gewond, waaronder dus Refik. Hij filmde door, ondanks de bloedspatten op zijn cameralens. Zijn beelden gingen de wereld over.
Refik is 32 en werkt sinds 2010 in de fotojournalistiek, de laatste jaren als cameraman voor IMC, een tv-station dat vermoedelijk binnenkort uit de ether gehaald wordt, zoals met alle kritische media in Turkije gebeurt. Hij heeft al veel oorlog gezien en gefilmd, in het Syrische Kobani en Rojava, maar ook in het Turkse Cizre, dat belegerd werd door Turkse militairen en waar niemand veilig bleek. Sindsdien loopt Refik op krukken. Hij heeft goede hoop dat hij binnen enkele weken weer op eigen benen mag staan.
In het hoofd van Refik moeten zich vele beelden herhalen. Zo’n jonge idealistische journalist, die als vanzelfsprekend de oorlogen tegemoet gaat met als enige wapen zijn camera, heeft al zoveel gezien en geleden. “De beschieting in Cizre was heel zwaar”, zegt hij aan de ontbijttafel. “Je ziet de doden op straat. Het is heel verschrikkelijk. Op dat moment dacht ik maar aan 1 ding: ik moet mijn werk doen. Ik moet het vastleggen. Ik ben getuige van geweld en ik wil dat iedereen dit ziet.”
Toch heeft Refik zijn onbevangenheid niet verloren. Hij luistert, lacht en deelt zijn verhalen met open vizier, zoals hij ook geniet van de natuur en de zee. Refik komt in Nederland langzaam bij, vindt zijn rust, komt op krachten. Op de radio in Diyarbakir, de standplaats van Refik, zijn geen vreugdevolle berichten over pasgeboren olifantjes te horen. Als er al een zender is die eerlijk mag verslag geven, dan gaat het over de olifanten en beren op alle wegen die naar vrijheid en democratie leiden.
2-10 mei 2016