(Uit: website FNV Mondiaal) 

De overleden FNV Mondiaal-bestuurder Hans Verploeg (1945-2010) kreeg in maart van dit jaar postuum de Prijs van het Vrije Woord. Zijn weduwe Inge Brakman besloot met het geldbedrag dat aan de prijs verbonden is, het Hans Verploeg Memorial Fund op te richten. Dit fonds zal jaarlijks op de Dag van de Persvrijheid een internationale journalist of journalistiek project met bijzondere verdienste in de schijnwerpers zetten. 

Verploeg heeft veel betekend voor de persvrijheid in Nederland en elders. Lange tijd was hij secretaris van de NVJ en tot zijn overlijden voorzitter van Freevoice, een ngo die ijverde voor meer persvrijheid in de wereld. Binnen de Internationale Federatie van Journalisten IFJ hield Verploeg zich intensief bezig met de veiligheid van journalisten in bedreigde gebieden. Hij aarzelde niet om regeringen aan te spreken wanneer zij journalisten het werken onmogelijk maakten en geen ruimte gaven aan het vrije woord. 

Inge Brakman citeerde hem in haar dankwoord tijdens de uitreiking van de Prijs van het Vrije Woord. "Een land dat fatsoenlijk met zijn journalisten omgaat, gaat fatsoenlijk met zijn mensen om, zo vatte Hans het belang van persvrijheid samen. Het is de lakmoesproef voor de mensenrechten." 

Kanarie in kolenmijn

Tijdens de Dag van de Persvrijheid op 3 mei gaf Verploeg altijd een overzicht van de stand van zaken op het gebied van persvrijheid in de wereld. 'Ik hoef hier vandaag niemand het belang van de persvrijheid uit te leggen', zei hij volgens Brakman tijdens een van die bijeenkomsten. 'Het is als de kanarie in de kolenmijn. Een aanval op de persvrijheid zegt veel over het onmiddellijk gevaar voor andere democratische instituties.'

De Prijs van het Vrije Woord werd in 2007 door Nieuwspoort in het leven geroepen. Met de prijs eert Nieuwspoort om de 5 jaar 'een persoon of organisatie die zich heeft onderscheiden door activiteiten op het terrein van de mensenrechten, het vrije woord als fundament van een democratische rechtstaat daarin uitdrukkelijk begrepen'. In 2007 ging de prijs naar Max van der Stoel.

"Het is een bijzondere prijs die is ingesteld vanuit de Haagse politiek en Nieuwspoort", zegt Inge Brakman. "Wat ik ook bijzonder vind, is dat de prijs nu postuum is uitgereikt." Brakman realiseert zich dat er al veel fondsen bestaan, maar "dat die prijs terug moest naar de journalistiek wist ik zeker." Het bedrag van de prijs is inmiddels gegroeid dankzij "spontane aanwas" van ngo's en instituties.

FNV Mondiaal

Verploeg was al in de jaren tachtig lid van de Beleidsadviesraad Internationale Zaken van de FNV. In de jaren negentig, toen FNV Mondiaal ontstond, nam hij in dit bestuur zitting. Dian van Unen, hoofd van FNV Mondiaal, herinnert zich Verploeg als iemand met veel achtergrondkennis over en ervaring met schendingen van de basisrechten van de mens en vakbondsrechten.

"Hij had een enorm netwerk, maar liep daar niet mee te pronken. Zijn lessons learned deelde hij op momenten dat het nodig was, zonder op zijn borst te kloppen. Dat werd ook door de andere bestuurders gewaardeerd. Hij dacht altijd strategisch mee over de manier waarop we ons konden opstellen tegenover de overheid om ze te 'bewegen'. De huidige vorm van het jaarverslag hebben we eigenlijk te danken aan Hans, die steevast in de oude jaarverslagen misprijzend bladerde en dan riep: 'Voor wie maak je dit eigenlijk?' Het is jammer dat hij de huidige jaarverslagen niet meer heeft gezien." Zie ook>>