Creatief en onverzettelijk. Dat is het kenmerk van veel Turkse cartoonisten, die voortdurend te maken hebben met censuur en boetes. Sefer Selvi van de krant Evrensel tekende premier Erdoğan als paard en moest daarvoor vijfduizend euro smartengeld betalen. Het antwoord van collega-cartoonisten was eenvoudig: inmiddels gaat de Turkse premier als aubergine, courgette en ui door het leven.

Dit en veel meer is te zien op de tentoonstelling Caricaturca 2010. Een jaar duurden de voorbereidingen. Een jaar waarin we als Stichting Röportaj dankzij goede samenwerking steeds meer verbonden raakten met medewerkers van het Persmuseum in Amsterdam. Het resultaat: een unieke tentoonstelling van cartoonisten uit Nederland, Turkije, Duitsland en Zwitserland. Standplaats: Istanbul.

Op 9 juli vond de opening van Caricaturca 2010 plaats in DEPO, in een lichte ruimte van industrieel design, in het alternatieve hart van de Turkse hoofdstad, niet ver van Istanbul Modern. Hoewel de expositie een co-productie met een Turks-Duitse partner was, had de Nederlandse fractie een nadrukkelijke stempel.

Vier cartoonisten hadden we meegenomen naar de opening. Jos Collignon (de Volkskrant) was er vanzelfsprekend bij. Hij had tenslotte onze eerste kleine Turks-Nederlandse cartoonexpositie in het Persmuseum van 1,5 jaar geleden geopend.

Joep Bertrams (Nova) had speciaal voor de reis een prachtig cartoonfilmpje gemaakt over Erdoğans poging om Turkse vrouwen te islamiseren. In de Nederlandse sectie waren meer filmpjes van hem te zien die met grote belangstelling werden gevolgd.

Tom Janssen (Trouw) en Ruben L. Oppenheimer (NRC Handelsblad) waren eveneens meegereisd en deden actief mee in de discussie die in de ochtend na de opening werd georganiseerd. Waar liggen de grenzen in het karikaturaliseren van de actualiteit? In hoeverre moet je je voegen naar de wensen van de hoofdredacteur, de lezers/kijkers of de overheid?

Caricaturca 2010 toont zo’n 180 cartoons van ruim zestig tekenaars uit bovengenoemde landen. Cartoonisten die zich niet laten inperken en hun lef tonen door op het scherpst van de snede te tekenen over persvrijheid, religie, Europa, politiek leiders en oorlog/vrede.

De expositie is tot 7 augustus te zien in Tütün Deposu, Lüleci Hendek Caddesi No.12, Tophane, 34425 Istanbul. Daarna gaat de tentoonstelling rondreizen door Turkije, Duitsland en Nederland. Dit is onder meer mogelijk gemaakt door gulle giften van Stichting Democratie & Media en het Nederlandse consulaat in Istanbul.

Zie ook het item van Silvia Brens (RTL4) over Caricaturca 2010>>