Unieke 1 meidemonstratie in Istanbul

(Uit de website van FNV Mondiaal)
Een unieke 1 meiviering, daarover zijn vriend en vijand in Turkije het wel eens. In Istanbul kregen vakbonden, partijen en organisaties voor het eerst in 32 jaar toestemming de manifestatie op het Taksimplein te houden. In 1977 liep het hier nog uit op een bloedbad, toen 37 activisten werden doodgeschoten door scherpschutters. Dit jaar overheersten dans, muziek en blijheid. Zo’n 250 duizend mensen gingen de straat op.

Tekst Mehmet Ülger en Astrid van Unen
De aanloop naar 1 mei verliep dit jaar enigszins grimmig. Al dagen voor de bewuste dag stonden politiehekken klaar en was de mobiele eenheid zichtbaar op het Taksimplein. Turkije maakte zich duidelijk op voor een bijzondere gebeurtenis, waarvan de afloop nog onduidelijk was. In 1977 was hier op 1 mei voor het laatst gedemonstreerd. Tijdens die eveneens massale happening werden vanaf daken 37 demonstranten gedood. Talloze mensen raakten gewond en de politie verrichtte vele arrestaties.

Links Turkije was diep geraakt door deze brute aanval van vermoedelijk geheime dienstagenten. Geen enkele regering tot nu toe vond onderzoek naar de toedracht en de daders relevant. Zij zijn dus nooit ‘gevonden’ en daarmee ook nooit berecht. Vanaf dat moment kregen 1 meidemonstranten geen toestemming meer om op dit plein samen te komen. Toch probeerden ze er elk jaar te komen, en elk jaar mondde dit uit in hevige rellen met talloze arrestaties.

De regering-Erdoğan heeft dit jaar blijkbaar het licht gezien: nu mocht het plein wel opengesteld worden voor de 1 meiviering. Feitelijk kon de regering er ook niet meer omheen, want de middenstand had jaar na jaar zwaar te lijden onder de rellen. Daarnaast hadden voor het eerst vier vakcentrales zich heel sterk gemaakt om op het Taksimplein aanwezig te mogen zijn. De politie had duidelijke orders zich terughoudend op te stellen.

Mozaïek van Turkije
Op deze zonnige zaterdag maken demonstranten zich al vroeg op voor de mars richting Taksimplein. Vanaf drie toegangswegen stromen ze naar de plek van de manifestatie. Met trommels en toeters scanderen ze leuzen tegen de werkloosheid en voor hogere lonen, maar ook over vrijheid. Kort samengevat: ‘Iş, ekmek ve özgürlük.’ Ook wordt er om meer democratie geroepen.

De stoeten zijn eindeloos lang, de groepen doen er vier uur over om het plein te bereiken. De Turkse vakcentrales DISK en KESK voeren de stoet in de Cumhurriyet straat aan. Ze trekken gebroederlijk naast elkaar op. Geluidswagens voorop, waaruit afwisselend socialistische muziek en hartstochtelijke toespraken klinken. Onderwijsbond Eğitim Sen heeft een enorme hoeveelheid leraren op de been gebracht, evenals alle andere sectorbonden.

Daarachter volgt een kleurrijke stoet aan organisaties, van homogroeperingen en feministische vrouwenverenigingen tot de supportersclub Çarşı van de Istanbulse voetbalvereniging Beşiktaş. Zij hebben Che in hun supporterssjaal verweven en zingen liederen tegen fascisme en voor democratie. Ook zijn er politieke partijen en groeperingen van Koerden en Roma’s, kortom een waar mozaïek van Turkije.

Met opluchting constateert iedereen aan het eind van de dag dat dit de prachtigste 1 meiviering sinds 1977 is. Emoties zijn er ook bij degenen die getuigen zijn geweest van het bloedbad in 1977. Dat ze zoiets harmonieus en sfeervols nu mochten meemaken. In de zijstraten van Istanbul gaat het feesten dan nog door. Buiten de cafés klinken De Internationale en andere strijdliederen en wordt uit volle borst meegezongen.

Haber-Türk, een van de rechts-liberale kranten constateert de volgende dag: ‘Deze 1 meiviering maakt duidelijk dat in de afgelopen jaren niet de arbeiders de provocateurs zijn geweest, maar de staat.’ Kijk ook op de website van FNV Mondiaal>>