Suriname staat op het punt een nieuwe Arbowet aan te nemen. De wet is gebaseerd op de Nederlandse wet, en laat de FNV nu veel kennis over veilig en gezond werken hebben. Reden temeer om de vakbondscollega’s in Suriname te helpen. FNV-kaderlid en arbo-specialist Wim Dekkers heeft al twee sessies van de train-de-trainer-cursus met een groep Surinaamse vakbondsmensen afgerond. Nog twee te gaan voordat ze hun certificaat krijgen.
De banden tussen de FNV en het Surinaamse vakbondsscholingsinstituut SIVIS zijn al 55 jaar oud, weet Wim Dekkers, gepensioneerd werknemer van Chemelot. Ook al stonden die contacten een tijdje op een laag pitje na de onafhankelijkheid. In 2019 kwam er van SIVIS een projectverzoek bij de FNV binnen om Surinaamse werknemers te trainen in kennis en kunde rond de nieuw in te voeren Arbowet. Geen overbodige luxe, weet Dekkers, want in Suriname vindt iedere 24 uur een arbeidsongeval plaats, vaak met fatale gevolgen. “Ik hoefde daarom niet lang na te denken om in dit project te stappen Suriname gaat door een moeilijke tijd en daarom is alle hulp erg welkom bij de vakbonden. Aandacht is er wel, maar er moet beleid op komen.” En dat komt er nu, met de aanstaande nieuwe Arbowet. Corona gooide enige tijd roet in het eten, maar najaar 2023 ging dan eindelijk de eerste sessie van de train-de-trainer-cursus van start. Met steun van Mondiaal FNV en de WIS-Wereldburgers.
Werkbezoeken
Het lag voor de hand om Wim Dekkers te vragen. Tenslotte had hij al veel ervaring opgedaan met dit soort cursussen in Wit-Rusland, Colombia en Turkije. Hij ontwierp eerder al een handboek met een soort gereedschapskist waarin alle aspecten van veilig en gezond werken aan de orde komen. “Vorig jaar november heb ik de eerste training van zes dagen in Paramaribo gegeven”, vertelt Dekkers. “We kwamen er toen achter dat zes dagen achter elkaar te zwaar was. Elke dag tussen negen en drie krijgen de 37 deelnemers heel veel informatie over zich heen. Dat is teveel om ineens te verwerken. Nu lassen we rustdagen in, waarin we op werkbezoek gaan bij verschillende bedrijven. In totaal neemt zo’n sessie nu veertien dagen in beslag.”
Roy Caupain is een van de deelnemers. Hij werkt bij het staatsoliebedrijf in Suriname en is voorzitter van de bedrijfsvakbond SWOS. SIVIS vroeg hem deel te nemen aan de cursus. “Ik houd me bezig met gezondheid en veiligheid binnen het bedrijf, dus het lag wel voor de hand om deze training te volgen. Ik probeer hier extra kennis op te doen die ik kan toepassen binnen het bedrijf. Bijvoorbeeld: we zijn nu bezig met een commissie rondom flexibel werk, met als doel meer productiviteit te behalen en mensen gezond te houden. De kennis die ik tijdens de training opdoe, kan ik hier weer kwijt.”
Inhaalslag
Caupain is enthousiast over de inhoud. “Het verloopt heel aangenaam. Wim heeft veel ervaring, en daar moeten wij het van hebben. Sommige materie is nieuw, bijvoorbeeld als het gaat om veilig werken op grote hoogten. In sommige bedrijven moet hiervoor een commissie worden ingesteld, die vooraf een risico-inventarisatie maakt. Dat was volgens de oude wet niet nodig, dus hier moeten we nog een inhaalslag maken.”
In Suriname heerst een andere cultuur en zijn er andere situaties dan in Nederland, zegt Dekkers. “Ik probeer in die context de stof aan te bieden. Het geeft heel veel voldoening. De deelnemers zijn door SIVIS geselecteerd om de vier sessies te volgen. Ik kies steeds nieuwe onderwerpen, die de deelnemers zelf aandragen. Centraal staat waar zij behoefte aan hebben. Belangrijk is dat ze over voldoende kennis gaan beschikken en kunnen gaan meedenken over beleid. Dat is een groeiproces, zoals dat in Nederland ook is gegaan.”
Beter geluisterd
De deelnemers hebben vakbondsverlof voor het volgen van de training. “Onze vakbond houdt zich vooral bezig met het loon en de arbeidsvoorwaarden, maar nu komt daar ook veiligheid bij”, zegt Caupain. “Als het toegestaan wordt, geef ik vanaf volgend jaar binnen het bedrijf ook training. Voor de cao-onderhandelingen is deze training ook nuttig. Laatst hadden we een discussie over de veiligheidsbril. Ik wees de werkgever erop dat dit zijn verantwoordelijkheid is, en kon dit ook laten zien aan de hand van de regelgeving. Ik merkte dat er beter naar me geluisterd werd, en ik kreeg gelijk.”
De werkbezoeken die tijdens de training worden afgelegd, zijn heel divers. Ook het staatsoliebedrijf van Caupain kwam aan de beurt. “We zagen een mooie en schone bedrijfsvoering”, zegt Dekkers. “Ik was er echt van onder de indruk. We zijn ook gevraagd om bij het volgende bezoek de binnenlanden in te gaan, op uitnodiging van een granman waar we al op audiëntie waren. Ook gaan we kijken naar een kuststrook waar veel bosbranden plaatsvinden, deels in Paramaribo, Coronie, en Nickerie. Veel van het moeras en zwampgebied dat droog kwam te staan werd in brand gestoken, en ze hebben de middelen niet om die onder controle te houden. Dan zie je dat dit direct de arbeidsomstandigheden, de mensen en hun omgeving raakt.”
Losbladig systeem
De deelnemers worden ondergedompeld in de wet- en regelgeving rondom de Arbowet. Dekkers noemt het “een bloemlezing van alles wat de Arbowetgeving raakt.” Caupain: “Alles onthouden is niet gemakkelijk. Maar ik ben er binnen het bedrijf al vaak mee bezig, de rest is opfrissen. Ik vind het interessant omdat ik er veel mee te maken heb. Bovendien is er het handboek van Wim dat steun biedt.” Dekkers benadrukt dat het handboek een losbladig systeem is dat op maat gemaakt kan worden. “Als de nieuwe Arbowet is aangenomen en de wetteksten vastgesteld, kunnen ze pagina’s aanpassen, als dat nodig is.”
Dit najaar vindt de derde sessie van de training plaats, en volgend voorjaar is de afronding. Dan krijgen de deelnemers een certificaat, zijn ze officieel trainer en kunnen ze collega’s gaan trainen. “Het certificaat is het bewijs van deelname”, zegt Dekkers. “Dat vond SIVIS belangrijk, maar ook de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De cursus wordt dus zelfs door wetsdragers gesteund.”
Het verdere verloop, het doorgeven van de opgedane kennis, wordt gecoördineerd door SIVIS. Het scholingsinstituut zal rekening houden met de werkschema’s van de vakbondscollega’s. Waarschijnlijk worden de lessen na werktijd of in de avonden gegeven. “De training kan op maat gegeven worden”, zegt Dekkers. “Dat is belangrijk, want in de kinderopvang of de horeca spelen andere veiligheidsbelangen dan in een oliebedrijf. Daar kan de cursus heel goed op inspelen.”
Interview: Astrid van Unen
Mei 2024