(Straatjournaal)
Veel mensen hebben er last van: zodra het herfst wordt, de lucht kouder en natter en het aantal lichturen daalt, is het leven minder vrolijk. Dat kan bij sommigen leiden tot de bekende winterblues: een zwaar gemoed en futloosheid. Voor hen is er licht aan het eind van de tunnel, namelijk lichttherapie.
Door Astrid van Unen
Een winterdepressie of de seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD) is het gevolg van een verstoring van de natuurlijke dag- en nachtritmes van het lichaam. Mensen voelen zich daardoor eerder somber en lusteloos. Heb je aanleg voor een winterdepressie, dan raakt in het herfstseizoen het stofje in de hersenen dat zorgt voor de aanmaak van slaap (melatonine) in de war. Het lichaam blijft melatonine aanmaken, waardoor je overdag slaperig en vermoeid kan zijn en somber wordt. Door lichttherapie kan het lichaam stoppen met het aanmaken van teveel melatonine en kunnen deze klachten verdwijnen, zo staat op verschillende websites te lezen. Al is het geen wet, en hebben onderzoeken ook niet glashard bewezen dat het zo werkt.
Biologische klok
Lichttherapie werkt via de ogen op de biologische klok, daarom is het goed om de lichttherapie in de ochtend te doen. Je biologische klok zorgt ervoor dat lichaamsfuncties zoals je hartslag, gemoedstoestand en slaap-waakritme goed functioneren. De effectieve dosering lichttherapie is onderzocht: dertig minuten bij een lamp van 10 duizend lux lichtintensiteit. Dit is de hoeveelheid licht op een mooie zomerdag in de schaduw. De lamp moet op veertig tot zestig centimeter afstand van je ogen staan, en de therapie kun je een tot drie weken volgen.
Bijwerkingen kunnen hoofdpijn, misselijkheid en vermoeide ogen zijn, doorgaans in minimale vorm. Psychologen en andere medici raden overigens wel aan om bij zware en/of chronische klachten lichttherapie als onderdeel van een gecombineerde behandeling te gebruiken. Je kunt je eigen lichttherapie volgen door de aanschaf van een daglichtlamp. Ook zijn er verschillende medische en psychiatrische centra die lichttherapie aanbieden.
En toen was er licht
Als vroege vogel merk ik onmiddellijk wanneer de herfst intreedt. Dat wil zeggen: om zeven uur ‘s morgens moeten de lampen aan (en zo snel mogelijk weer uit om energie te besparen). Maar zodra de wintertijd begint en de klok een uur wordt teruggezet, is mijn slaapritme ontregeld. Om zes uur ben ik klaar wakker, ook al lig ik pas na twaalven in bed. Nu lig en draai ik tot het zeven uur is, want eerder opstaan heb ik mezelf verboden. Mijn ochtenden beginnen dan ook met een duf hoofd en een lijf dat niet echt tempo wil maken.
Lichttherapie, ik had er al zo vaak over gehoord. Zou het helpen? Volgens de websites die ik heb bezocht, maak ik een goede kans. Wat lijkt me dat heerlijk, een probleem oplossen met louter licht! Ik schaf een daglichtlamp aan met een flexibele voet. Om te beginnen is het goed om de lamp op armlengte van mijn hoofd neer te zetten, zo lees ik op een website. Ik plaats ‘m recht achter mijn krant, zodat het licht tegen mijn oogharen schijnt, en zet de timer op 30 minuten. Ontbijtje erbij en lezen maar. Wie niet lang kan stilzitten, kan ook een spelletje ter afleiding doen.
Het valt me meteen op hoe prettig het licht schijnt. Het geeft geen warmte af, maar toch voelt het warm. Recht in de lamp kijken is overigens niet aan te bevelen, dat is onprettig. Het aanpassen aan een nieuw ochtendritme is even wennen, maar al snel ingevoerd. Op dag zeven vergeet ik helemaal mijn twee katten te voeren, die gewend zijn meteen op hun hongerwenken bediend te worden. Ze miauwen niet, maar zitten verwonderd omhoog te kijken naar de eettafel en wachten geduldig tot het half uur voorbij is. Misschien heeft deze lamp ook wel een positief effect op hun gemoed.
Na enkele dagen merk ik dat ik weer op mijn normale tijdstip wakker word. En nog fijner: langzaam komt de energie weer terug. Traplopen na het opstaan gaat weer in rap tempo, en ondanks de bakken regen die in november neerdalen, heb ik geen enkele last van een winterblues. Die lamp, die mag dus blijven!